نور پردازی در عکاسی قسمت اول
قسمت اول :
در آتلیه های عکاسی شاهد دهها وسیله ریز و درشت هستیم که هر کدام به نوبه خود قسمتی از عملیات نورپردازی را انجام می دهند، با توجه به اینکه نور پردازی یکی از مهم ترین آیتم های خلق یک عکس است، سعی خواهم کرد در مقالات آینده بصورت تخصصی به آن بپردازم اما در این مقاله بصورت اجمالی تعدادی از وسایل مورد نیاز نور پردازی را معرفی خواهم کرد، بد نیست قبل از آن اشاره ای داشته باشم به این مهم که سالها قبل و قبل از اختراع این وسایل عکاسان با چند شاخه نور بسیار ساده عکس های هنری خلق کرده اند که هنوز جامعه جهانی عکاسی آثاری را به مانند آنها در سال های اخیر به خود ندیده است و به عبارتی هنر نورپردازی هنر عکاس است و وسایل پیشرفته به تنهایی تاثیری در ثبت زیبایی و بازتاب زیباشناسی یک اثر نخواهند داشت. در این مقاله با ابزارهایی چون کاسه استاندارد، اسنوت، بارندور، سرپوش لانه زنبوری، کاسه نور پس زمینه، نورهای اسپات، چترهای نورپردازی، آکتاباکس ها، سافت باکس ها، کاسه های چتر، گوبو، بوم، پانتوگراف ها، سه پایه ها و رفلکتور ها آشنا می شویم.
کاسه استاندارد (Standard Reflector)
کاسه های استاندارد بازتاب دهنده نور میباشند و در سایزهای مختلفی ساخته میشوند، اختلاف اندازه دهانه کاسه ها در اندازه زاویه تابش نور و قدرت و شدت نور تاثیر گذار است بطوریکه هرچه دهانه تنگتر باشد شدت و قدرت نور بیشتر و نور بصورت متمرکز بر روی سوژه بازتاب میابد. بطور کل نور تابیده شده بوسیله کاسه ها پر کنتراست و یکنواخت تر خواهد بود.
لوازم حرفه ای نورپردازی در عکاسی – کاسه استاندارد
اسنوت (Snoot)
اسنوت ها با پوشش داخلی مشکی هستند و مانند کاسه ها مدیریت تابش نور را به عهده دارند، از اسنوت ها بطور کلی برای بازتاب نور به موها و اجسام در عکاسی صنعتی استفاده میشوند، خاصیت نور پردازی با اسنوت ها در متمرکز کردن نور بصورت دایره ای بر روی سوژه و جلوگیری از پراکندگی نور و کمک به شارپ شدن بیشتر عکس میباشد.
لوازم حرفه ای نورپردازی در عکاسی – اسنوت
بارندور (Barndoor)
بصورت سایبان هایی در چهار سمت فلاش ها نصب میشوند و وظیفه هدایت نور را به سمت سوژه ایفا میکنند، با باز و بسته کردن بارندورها میتوانید نور کنترل شده را به سمت سوژه بتابانید و با مدیریت آن پس زمینه ای تیره و سوژه ای نورانی داشته باشید. بارندورها قابلیت نصب فیلتر های رنگی را نیز دارا میباشند. اگر امکان استفاده از سافت باکس و چتر ها یا اندازه های مختلف برایمان میسر نباشد میتوانیم با تاباندن نور از یک بارندور به یک صفحه ملایم کننده نوری شفاف با اندازه و درجه های مختلف ایجاد نماییم.
لوازم حرفه ای نورپردازی در عکاسی – بارندور
سرپوش لانه زنبوری (Honeycomb)
سرپوش های لانه زنبوری ابزار هایی همانند فیلتر های نور هستند که بر روی کاسه ها نصب میشوند با این تفاوت که سطح آنها بوسیله شبکه هایی به شکلهای هندسی پوشیده شده و باعث تابیده شدن نور بصورت متمرکز و جهت دار به سوژه شده و از پخش شدن نور جلوگیری میکنند.
لوازم حرفه ای نورپردازی در عکاسی – سرپوش لانه زنبوری
کاسه نور پس زمینه (Background Light)
ابزاری از خانواده کاسه های نورپردازیست و وظیفه هدایت نور را بر روی پس زمینه یا فون به عهده دارد، همچنین میتوانیم با استفاده از کاسه نورپردازی پس زمینه به اضافه فیلتر های رنگی نور رنگی هدایت شده و متمرکزی را با بر روی پسزمینه داشته باشیم.
نور اسپات (Spot)
نور اسپات بمانند فلاش ها با تاباندن نور موضعی از فواصل دور و محدود عمل مینماید و تفاوت آن با فلاش های معمولی بخاطر فلاش و نور مدلینگ اسپات هاست که بوسیله یک لنز نور تنظیم و جابجا میشود، بوسیله نور اسپات میتوانیم اسلاید ها و اشکال نوری مختلف را بر روی پسزمینه و فون منعکس نماییم.
چتر مخصوص نورپردازی (Umbrella Photography)
برای تاباندن نوری ملایم، با کنتراست کم، شفاف ، نرم و یکنواخت از چترهای مخصوص نورپردازی استفاده میکنیم. چترها در سه گروه بازتابی (انعکاسی)، شفاف (عبوری) و چترهای دوکاره (با یک لایه اضافه قابل برداشت برای تغییر کاربری انعکاسی به شفاف) در سه رنگ سفید، نقره ای و طلایی در دسترس میباشند، چترهای بازتابی سفید نوری طبیعی و نرمتر از چترهای نقره ای دارند، کاربرد چترهای نقره ای بیشتر در عکاسی پرتره میباشد، با استفاده از چترهای طلایی رنگ های گرمتری را بر روی سوژه خواهیم داشت.
لوازم حرفه ای نورپردازی در عکاسی – چتر مخصوص نورپردازی
آکتاباکس (Octabox)
اکتاباکس ها مسئولیت ملایم کنندگی نور را به عهده دارند، از نظر میزان ملایم سازی اکتاباکس ها در درجه میانی چترها و سافت باکس ها قرار میگیرند، لازم به توضیح است که با استفاده از یک صفحه ملایم کننده نور در جلوی چترها میتوانیم نوری ملایم تر و با درجه نرمی اکتاباکس ها از چترها داشته باشیم.
لوازم حرفه ای نورپردازی در عکاسی – اکتاباکس
سافت باکس (Softbox)
سافت باکس نیز از خانواده چتر و اکتاباکس ها میباشد و برای ملایم کردن نور فلاش ها بر روی سوژه استفاده میگردد، معمولا داخل سافت باکس ها به رنگ نقره ای می باشد و قابلیت نصب سایبان هایی به شکل شبکه ای، ماسک های مخصوص و صفحه های ملایم کننده نور وجود دارد، سافت باکس های بزرگتر با نور ملایم تر و سافت های کوچکتر با نور کنتراست بالا و متمرکز تر عمل میکنند.
لوازم حرفه ای نورپردازی در عکاسی – سافت باکس
کاسه چتر (Umbrella Flood Reflector)
برای محدود کردن و تمرکز نور بر روی قسمت میانی چتر و جلوگیری از انعکاس نور در محیط از کاسه چتر استفاده میکنیم، در مواقع لازم و در جایی که نمیتوانیم از چتر، اکتاباکس و سافت باکس ها استفاده نماییم میتوانیم با تاباندن و تنظیم نور فلاشها بوسیله کاسه چتر بر روی سقف یا دیوارها نور ملایم و کنترل شده ای را بر روی سوژه تجربه نماییم.
گوبو (Gobo)
گوبو یا سایبان نور صفحه مستطیل شکل مشکی میباشد که بوسیله بوم در جلوی فلاش برای مسدود کردن قسمتی از نور استفاده میشود.
بوم (Boom)
بوم و بازویی ابزار ارتباطی هستند که بر روی پایه فلاش ها نصب میشوند و بوسیه آنها میتوان تجهیزات اصلی و جانبی را برای نور پردازی تنظیم نمود، کاربرد اصلی بوم ها برای نورپردازی سوژه از قسمت بالا و تنظیم نور فلاشها بشکلی که پایه های فلاش در کادر دیده نشود میباشد.
لوازم حرفه ای نورپردازی در عکاسی – بوم
پانتوگراف (Pantograph)
وسیله بسیار مناسبی برای تجهیز آتلیه و استودیوهای ثابت عکاسی میباشد، با استفاده از پانتوگراف ها ریلهای سقفی جایگزین پایه و سه پایه های تجهیزات نور پردازی و عکاسی میشود و محیط آتلیه و استودیو خلوت و قابل دسترس تر می باشد، سرعت عمل، جابجایی و تنظیم تجهیزات با استفاده از پانتوگراف ها بسیار بهینه میگردد.
لوازم حرفه ای نورپردازی در عکاسی – پانتوگراف
سه پایه و تک پایه ها (Tripods & Monopods)
برای جلوگیری از لرزش دوربین و تار شده عکس ها در عکاسی با حساسیت های پایین، بدست آوردن عمق میدان و نور دهی بالا استفاده از سه پایه ها یا در مواردی تک پایه ها اجتناب ناپذیر است، عکاسان حرفه ای در زمان عکاسی خارج از موارد یاد شده نیز همواره از سه پایه استفاده مینمایند.
لوازم حرفه ای نورپردازی در عکاسی – سه پایه
رفلکتور ها (Reflectors)
رفلکتورها صفحاتی در شکل های مختلف اما غالبا دایره ای هستند که سطح آنها از جنس مواد بازتابی تهیه و قابلیت بازتاب نور به سمت سوژه رو دارند. رفلکتورها در سایز های مختلف و در رنگ های سفید، نقره ای و طلایی تولید و بیشتر برای کاهش و کنترل کنتراست، کنترل دمای رنگ و پر کردن سایه ها استفاده میشوند. از رفلکتورهای سفید برای بازتاب نور بدون تغییر در رنگ و بصورت ملایم، از رفلکتورهای نقره ای برای بازتاب با کنتراست بالا و مستقیم و از رفاکتورهای طلایی برای افزایش گرمی رنگ های تصویر استفاده میشود. رفلکتورهای شفاف و مشکی نیز برای کاربردهای خاص و با بازتاب نوری بسیار پایین تولید میشوند.
5 نکته ی مهم
ا مطالعه نکات زیر می توانید مهارت تان را در نورپردازی برای عکس برداری پرتره ارتقا ببخشید.
۱٫ از نورپردازی مسطح و یکنواخت اجتناب کنید
فلش های روی دوربین کار زیادی برای پرتره شما انجام نمی دهند. نوری که از
این فلش ها خارج می شود تند و ناخوایند است و هیچ سایه ای به جا نمی گذارد،
به همین دلیل از سوژه شما یک تصویر دو بعدی ایجاد می کند. هر چند این فلش
ها در مواقعی که هیچ گزینه دیگری وجود ندارد انتخاب مناسبی است، اما برای
گرفتن عکس پرتره اصلا مطلوب نیست. سعی کنید این آزمایش را انجام دهید. از ۲
پرتره عکس بگیرید- یکی با نور فلش و دیگری در حالیکه فلش خاموش است. شکی
نیست که پرتره ای که بدون نور فلش عکس برداری شده است خوشایند تر و بهتر
است، حتی اگر روشنایی صحنه فقط با نور یک لامپ تامین شده باشد.
۲٫ انعکاس نور
یکی از اصلاحاتی که باید روی عکس یا نقاشی انجام داد ایجاد بازتاب نور در
چشمان مدل است. این چیزی است که بیننده در نگاه اول نور را فریاد نمی زند
اما در جایی از حافظه ناخودآگاه او تاثیر خود را بر جا می گذارد و به آن
توجه می شود. به عکس هایی که برنده جایزه شده اند نگاه کنید، خواهید دید که
این بازتاب در همگی آنها کاملا مشهود است. برای دست یابی به افکت بازتاب
نور منبع نور و مدل را در محل مناسب قرار دهید.
۳٫ انتشار و پخش کردن نور
نور پخش شده باعث ملایم شدن نور می شود. ضمنا نور ملایم شده برای داشتن یک
پرتره زیبا و دلپسند کارایی خوبی دارد. شما می توانید با قرار دادن چیزی
مثل یک کاغذ نیمه شفاف در جلوی نور، یک نور ملایم داشته باشید. اما به یاد
داشته باشید که exposure یا پرتو دهی را برای اتلاف شدت نور تنظیم کنید.
اگر منابع نور مصنوعی در اختیار ندارید، پنجره های بزرگ تر می تواند نور
ملایم و زیبایی برای گرفتن یک پرتره برای شما ایجاد کند.
۴٫ عکس برداری به صورت تصادفی
عکس برداری از پرتره به صورت تصادفی ایده خوبی است برای ساخت یک کتاب عکس.
البته اگر این عکس ها را بدون کسب اجازه از مدل بگیرید ممکن است به دردسر
بیفتید، پس سعی کنید این کار را فقط برای دوستان صمیمی و اعضای خانوداه خود
انجام دهید. هر چند ممکن است عکس های تصادفی در وهله اول دلچسب و مطلوب به
نظر نمی رسند، اما حس نساتالژیکی که بعدا با دیدن آنها به بیننده دست می
دهد بسیار خوشایند و دوست داشتنی است. آیا می توان برای نورپردازی این نوع
عکس نیز از قبل برنامه ریزی کرد؟ بله! برای نورپردازی این نوع عکس فقط نور
یک لامپ و نوری که از پنجره وارد می شود گافی است، فقط باید صبر کنید تا
سوژه در محل مورد نظر مستقر شود، سپس می توانید از او عکس بگیرید.
۵٫ هر زمان که می توانید از نورهای پیرو استفاده کنید
نورهای پیرو، همانطور که از اسم شان پیداست نورهای اضافه بر منبع نور اصلی
می باشند. این نورها شامل نورهای پشت، نورها مو و … می باشند. شما می
توانید هر تعداد که لازم است از این نورها استفاده کنید. شروع کار با یک
نور مو ایده خوبی است.
عکاسی از جمله هنرهایی است که می‌تواند از ساده‌ترین شرایط، معانی عمیقی
را به بیننده انتقال دهد. در حال حاضر عکاسی از محبوب‌ترین حرفه‌ها به
شمار می‌رود که هر روزه به تعداد علاقه‌مندان آن افزوده میشود. استفاده از
آخرین و مدرن‌ترین تجهیزات عکاسی، تضمین‌کننده موفقیت فرد در حرفه عکاسی
نخواهد بود. یک عکاس حرفه‌ای باید چشمی برای دیدن ریزترین جزئیات و دانشی
درباره نورپردازی داشته باشد. تکنیک‌های نورپردازی نقش مهمی در نتیجه نهایی
عکس خواهد داشت. نوع نوری که در عکاسی استفاده میشود نتیجه نهایی عکس را
مشخص خواهد کرد. دو سوژه که به طور همزمان، اما در دو شرایط متفاوت
نورپردازی گرفته شده باشند، دو مفهوم و معنای متفاوت را به بیننده القا
خواهند کرد. در این شماره به ارایه نکاتی در خصوص میزان و نحوه تابش نور در
عکاسی می‌پردازیم.
به هدایت کردن صحیح و اصولی نور موجود در محیط، برای گرفتن عکسی مطلوب و زیبا نورپردازی گفته میشود.
نکاتی در خصوص عکاسی داخل استودیو یا محیط بسته
لازمه عکاسی در استودیو یا محیط بسته، آگاهی داشتن از اطلاعات اولیه
تکنیک‌های نورپردازی است. یکی از اصول اولیه نورپردازی در محیط بسته این
است که به شکل مثلثی انجام شود. در این شرایط به سه منبع نوری نیاز است:
نورهای اصلی (Key Lights )، نورهای عقب ( Back Lights ) و نورهای فرعی (
Fill Lights ). روشن‌ترین نور مربوط به نور اصلی است. این نور باید از پشت و
اطراف عکاس به سوژه تابانده شود. قسمتی از سوژه که در مقابل دوربین قرار
گرفته باید روشن‌تر باشد. نور عقب از قسمت پشت سوژه تابانده خواهد شد. این
نور باعث میشود که بین سوژه و پسزمینه ( back ground ) فاصله‌ای به وجود
بیاید. نور فرعی از اطراف سوژه و از زاویه مخالف نور اصلی تابانده و موجب
سایه میشود. شدت نور فرعی نباید به اندازه نور اصلی باشد. برای ایجاد عمق
در عکاسی باید با نورها بازی شود. برای بهتر شدن در زمینه تکنیک‌های
نورپردازی و ایجاد یک شرایط اید‌ه‌آل میان نور و تاریکی تمرین و ممارست
توصیه میشود.
نور تلطیف شده ( Diffused Lighting )، برای ملایم و لطیف کردن نورهای محیط و
تاثیر آنها در عکاسی نقش مهمی دارد. تاثیر نور ملایم (تلطیف شده) در
عکاسی چهره بیش از سایر زمینه‌ها خود را نشان خواهد داد. یکی از ساده‌ترین
روش‌های ایجاد چنین فضایی، استفاده از یک کاغذ روی چراغ استودیو است.
نور فرعی یا پرکننده ( fill light ) نوری است که برای کاهش کنتراست استفاده
میشود. زمانی که تاثیر نور فرعی زیاد شود، میزان کنتراست موجود در محیط
کاهش می‌یابد. این در حالی است که با کاهش تاثیر نور فرعی، میزان کنتراست
افزایش می‌یابد.
به منظور تاثیر چشمگیر در عکاسی از نور کناره ( Side Lighting ) نیز
میتوان استفاده کرد. نور کناره به دلیل ایجاد سطح بالایی از کنتراست،
تاثیر منحصربه‌فرد و چشمگیری روی شرایط عکاسی خواهد گذاشت. یک قسمت سوژه
باید بیشترین نور را داشته و قسمت دیگر باید هر چه بیشتر به تاریکی متمایل
باشد. نورپردازی به این شکل عمق بیشتری به سوژه موردنظر خواهد بخشید.
تابش نور از پشت ( Backlighting ) روش دیگری است که در نورپردازی استفاده
میشود و روشن‌ترین منبع نوری به شمار می‌رود. در این روش، منبع تابش نور
از قسمت پشت سوژه تابیده و برای ایجاد سایه استفاده میشود. تابش نور از
پشت می‌تواند یک عکس زیبا ارایه دهد یا اینکه با عملکرد معکوس، یک عکس زیبا
را به طور کامل خراب کند. با کمک این تکنیک است که تصویری تیره از درخت
نخل را روبه‌روی غروب خورشید میتوان ثبت و آن را به عکسی زیبا تبدیل کرد.
اگر به جای درخت نخل از یک انسان که در مقابل غروب خورشید ایستاده
استفاده شود نتیجه همانی خواهد بود که برای درخت نخل ایجاد شده است به این
معنی که سوژه به طور کامل تیره خواهد شد. به این ترتیب دو عکس که با یک
تکنیک نورپردازی گرفته شده است به طور قابل ملاحظه‌ای تفاوت خواهند داشت.
در زمان Backlighting برای روشن‌تر کردن قسمت جلو سوژه و برجسته کردن برخی
فضاها یا اشیا، عکاس می‌تواند از فلاش اجباری ( fill-in flash ) استفاده
کند. فلاش اجباری همان فلاش دوربین است که شدت نور آن قابل کنترل نیست و
برای تابش مستقیم نور استفاده میشود.
عکاسی در خارج از محیط بسته
در عکاسی همیشه باید به نکاتی که در خصوص کنتراست وجود دارد توجه داشت و در شرایط مختلف آن را در نظر گرفت. در برخی شرایط این امکان وجود دارد که نور مناسب برای سوژه یا محیط وجود نداشته باشد، در چنین شرایطی برای جبران چنین نقصی بهتر است که از سه پایه و شاتر با سرعت پایین استفاده شود. سه پایه باعث ثابت ماندن دوربین و مانع تار شدن تصویرها میشود. اگرچه سرعت پایین شاتر تا حدودی کمبود نور محیط را جبران می‌کند و عکس باکیفیتی را ارایه می‌دهد اما برای شرایط کاملا تاریک به طور حتم کارایی نخواهد داشت. به منظور بهتر شدن کیفیت عکس میتوان از مود سایه که در برخی دوربین‌ها وجود دارد برای ایجاد یک عکس هنری و با کیفیت استفاده کرد.